Itchy Feet

Z niewielkiego mieszkania na Via della Lungara przez uchylone okno sączy się noc wymieszana ze światłami miejskich latarni i delikatnym gwarem zza okna. Budzi mnie odgłos kolejnego skutera przecinającego wiosenną, rzymską noc. To miasto zdaje się nie zasypiać, myślę, a już po chwili sama zapadam w lekki sen.

O świcie zza okna poczujemy zapach świeżego pieczywa, które przygotowuje znajdująca się na parterze niewielka piekarnia. Takich piekarni, cukierni, czy niewielkich barów gdzie możemy przy ladzie napić się espresso, przegryźć słodkim dodatkiem i ruszyć w nowy dzień, jest bez liku.

Rzym

Wieczne Miasto, Stolica Świata, to tu prowadzą wszystkie drogi. Rzym to wyjątkowe miejsce i drugiego takiego, wybrukowanego historią sprzed wieków, która spogląda na nas na każdym kroku, zdaje się nie być w Europie.

Odwiedziliśmy Rzym na razie dwukrotnie - w 2015 i 2019 roku. Za każdym razem spędziliśmy tu niecałe trzy, intensywne dni. I na pewno wrócimy po więcej.

Dziś wprowadzimy Was nieco we włoski klimat i podsumujemy miejsca, które warto odwiedzić, zwłaszcza jeśli odwiedzacie stolicę Włoch po raz pierwszy. W kolejnych postach znajdziecie szczegółowe informacje na temat zwiedzania Watykanu oraz mini-przewodnik po całym Rzymie.

Zwiedzanie Wiecznego Miasta można roboczo podzielić na dwie, nierówne części - miasto Rzym oraz miniaturowe Państwo Watykańskie.

Zabytki

Zacznijmy od miasta. Wśród absolutnych must-see znajdują się poniższe miejsca:

• Fontanna di Trevi - jedna z najsłynniejszych fontann świata. Co roku przyciąga miliony turystów, którzy oblegają ją od rana do wieczora. Jeżeli liczycie na względny spokój w tym miejscu - ustawcie budzik i wpadnijcie tu skoro świt.

• Koloseum - słynny rzymski amfiteatr, wzniesiony w pierwszym wieku naszej ery. Niegdysiejsze miejsce walk gladiatorów, egzekucji skazańców i organizowania igrzysk (ostatnie odbyły się na początku VI w.n.e). W ciągu dnia kolejki do Koloseum kosztować Was będą nawet kilka godzin.

• Panteon - monumentalna i robiąca na żywo niesamowite wrażenie świątynia, której skali nie oddadzą zdjecia. Panteon to najlepiej zachowany budynek starożytnego Rzymu. Niezwykłym architektonicznym aspektem budowli są jej wymiary - średnica jest dokładnie taka sama jak wysokość - 43.5 metra. Otwór na szczycie kopuły (9 metrów średnicy) w malowniczy sposób wpuszcza do ciemnego wnętrza pasma światła.

• Forum Romanum i wzgórza Palatyn. Forum Romanum stanowiło centrum religijnego i publicznego życia w starożytnym Rzymie. Obok Koloseum, stanowi wspomnienie i dowód świetności dawnego Cesarstwa Rzymskiego. Co ciekawe, po upadku Cesarstwa, przez wieki zostało zapomniane i pogrzebane. Wykopaliska przeprowadzono dopiero w XX wieku. Palatyn to jedno z siedmu starożytnych wzgórz, na których wzniesiono antyczne miasto.

• Schody Hiszpańskie - nam udało się jeszcze na nich usiąść, wespół z setkami pozostałych turystów. W trosce o wiekowe, zabytkowe schody, władze Rzymu zdecydowały się jednak wprowadzić zakaz siadania na słynnej atrakcji.

• Plac Wenecki z pomnikiem Wiktora Emanuela II (tzw. Ołtarz Ojczyzny). Plac do połowy XVI wieku pełnił funkcję rezydencji papieskiej, później używany był jako ambasada czy rezydencja Benito Mussoliniego. Aktualnie stanowi muzeum z kolekcją, jaką zgromadził papież Jan Paweł II. Monumentalny pomnik Wiktora Emmanuela II, wykonany z białego marmuru, upamiętnia rolę, jaką król odegrał w zjednoczeniu Włoch.

• Zamek św. Anioła - budynek powstały na początku II wieku n.e. Dziś w muzeum znajdują się pokoje niegdyś używane jako rezydencje papieskie, ozdobione doskonale zachowanymi freskami z okresu renesansu oraz bogata kolekcja broni. Na piętrze znajdziecie taras, z którego można spojrzeć na fragment miasta. Wpadnijcie tu, jeżeli zostanie Wam trochę czasu do dyspozycji.

Punkty widokowe

Jeśli szukacie miejsc na przepiękne, panoramiczne widoki na miasto, nie może Was zabraknąć w poniższych lokalizacjach rozsianych po Rzymie:

• Ogrody Pomarańczowe na Wzgórzach Aventynu. Malownicze i romantyczne miejsce z idealnym widokiem na włoską stolicę. Uwielbiane przez turystów, a także mieszkańców Rzymu. Warto je odwiedzić o świcie lub wpaść na zachód słońca. Powierzchnia niemal 8000 metrów kwadratowych sprawia, że nie jest tu tak tłoczno, jak większości popularnych w Rzymie miejsc.

• Taras Pincio, znajdujący się w otoczeniu Ogrodów Villa Borhese - zielonych, wypielęgnowanych, rozległych terenów, gdzie można również pospacerować czy przysiąść na ławce. Panoramy miasta możemy podziwiać tu z kilku miejsc. Z tarasu Pincio, położonego zaraz nad Piazza del Popolo, roztacza się przepiękna panorama na Watykan i historyczną część miasta.

• Kopuła Kaplicy św. Piotra - można wejść do niej po krętych 551 stopniach. Jeżeli wolicie, jest też możliwość wjechania windą do wysokości 231 stopni. Resztę trzeba już pokonać samemu, stąd też osoby starsze czy z niepełnosprawnościami ruchowymi będą musiały z tej opcji zrezygnować. Na szczycie czeka widok m.in. na Plac św. Piotra, Ogrody i Muzea Watykańskie oraz Pałac Papieski.

• Ołtarz Ojczyzny - wspomniany wcześniej plac z Pomnikiem króla Wiktora Emanuela oraz Grobem Nieznanego Żołnierza. Widoczny z wielu miejskich panoram, sam oferuje przepiękne widoki na Rzym. Na tyłach gmachu znajduje się winda, która za 5-10 euro zawiezie Was na sam szczyt (od 9:30 - 19:30).

Watykan

Mikroskopijne miasto, które Rzym otula z każdej strony swoimi miejskimi ramionami. Dla katolików ma szczególne znaczenie, ze względu na rezydowanie tutaj papieża oraz najwyższych kościelnych dostojników. Jest to jednak miejsce, do którego warto zajrzeć, nawet jeżeli religijnie nie jest Wam z nim po drodze.

Monumentalna Bazylika św. Piotra, niesamowita panorama z jej szczytu, ogromny Plac św. Piotra, który podczas papieskich audiencji mieści tysiące wiernych czy Muzea Watykańskie, w których znajduje się porażająca ilość dzieł sztuki (z Kaplicą Sykstyńską na czele), jakie znamy z podręczników, zrobi wrażenie niezależnie od wyznania.

W Muzeum znajdują się również jedne ze słynniejszych spiralnych (i bardzo fotogenicznych) schodów na świecie - tzw. Bramante Staricase. Po zwiedzaniu warto chwilę odpocząć w pięknych Ogrodach Watykańskich.

Po większą porcję informacji na temat Watykanu zapraszamy do osobnego postu, w całości poświęconemu najmniejszemu państwu świata.

KUCHNIA

Włoska kuchnia od wieków ma swoich wiernych wielbicieli, do których również należymy. Jak nie kochać aromatycznej pizzy na chrupiącym, cienkim spodzie, rewelacyjnych, ręcznie robionych makaronów czy obłędnie smacznych lodów?

Akompaniamentem dla wielu włoskich dań są znakomite, wyraziste przyprawy, którymi okraszone są posiłki - oregano, bazylia, tymianek, rozmaryn czy pieprz. Nieodłącznymi składnikami są świeże warzywa, wśród których królują soczyste pomidory, cebula, czosnek czy oliwki. Aromatyczną oliwę i makarony możemy skosztować w niezliczonej ilości gatunków i odmian.

Włosi lubują się w daniach przygotowywanych ze świeżych składników, które oferuje im głównie dana okolica. Stawiają też na sezonowość - to pora roku decyduje o tym, co ląduje na talerzach. Odwiedzając Półwysep Apeniński, możemy również rozsmakować się do woli w potrawach z ryb i owoców morza.

Ostatniego szlifu daniom dodaje często serowy akcent. Wielbiciele mleko pochodnych produktów mogą wybierać spośród serów, takich jak:

• parmezan
• mozzarella
• mascarpone
• ricotta
• gorgonzola
• pecorino

Poza lodami czekają na nas takie deserowe delicje jak:

• panna cotta
• tiramisu
• zabaglione
• cannolo
• panettone

Ostatnim, brakującym ogniwem są napoje, spośród których, w zależności od pory dnia, możemy wyróżnić najlepsze na świecie kawy czy wyborne lokalne wina.

PORADY PRAKTYCZNE

TRANSPORT

Stolica Włoch to kiepskie miejsce na podróżowanie samochodem. Korki są spore, a miejsca parkingowe w ścisłym centrum są w deficycie. Nie ma co się dziwić, że Włosi, podobnie jak inne nacje znad Morza Śródziemnego, często wybierają skuter jako główny środek lokomocji.

Na szczęście - sporo miejsc, które będą zapewne na Waszej liście do odwiedzenia, dzieli zwykle kilkanaście - kilkadziesiąt minut spacerem. Jeżeli zależy Wam na czasie - warto posiłkować się transportem publicznym, który oplata miasto gęstą siecią. Do wyboru mamy tramwaje, autobusy oraz metro.

• Metro składa się z trzech linii i jest jednym z najmniejszych w Europie. Przystanki są jednak przemyślane i do większości newralgicznych punktów turystycznych dotrzemy komunikacją miejską.

• Autobusy - z racji ograniczonego charakteru metra, jest to jedna z najlepszych opcji na poruszanie się po mieście. Pamiętajcie jednak, że Rzym to miasto zalane turystami i sporym ruchem samochodowym - przygotujcie się na opóźnienia autobusów o każdej porze dnia.

• Tramwaje - sieć złożona jest z 6 linii, choć służą one przede wszystkim mieszkańcom i żadna z nich nie zapewnia bezpośredniego dojazdu do atrakcji turystycznych.

Zarówno autobusy, jak i tramwaje zaczynają odjazdy około godziny 5-6 rano i kończą swoje kursy około północy, wymieniając się z liniami nocnymi.

• Taksówki - owiane w Rzymie są złą sławą, a ostrzeżenia przed nieuczciwymi taksówkarzami znajdziecie nawet na oficjalnych stronach internetowych miasta. Stawki są dosyć wysokie, dodzwonienie się graniczy z cudem. Najłatwiej jest złapać taksówkę na oficjalnych postojach - przygotujcie się jednak na kolejki.

Oficjalne, miejskie taksówki są białe i oznakowane kogutem z napisem TAXI oraz taksometrem widocznym z przodu samochodu. Warto sprawdzić trasę jaką, mamy do pokonania w mapach Google - nam dzięki temu, udało się namierzyć, że taksówkarz nas oszukuje i zaczyna jechać w kierunku, odwrotnym do przeznaczonego. Po mglistych tłumaczeniach wrócił na trasę.

Kwoty za przejazd z lotnisk są sztywne - z Fiumicino 48 euro, z Ciampino 30 euro. Z dworca Termini do centrum miasta powinniśmy przejechać za kwotę 8-15 euro.

• Przejazd z lotnisk do centrum

Rzym dysponuje dwoma głównymi lotniskami:

1. Fiumicino (oficjalna nazwa to Lotnisko Leonardo da Vinci) - największe lotnisko Rzymu i całych Włoch.

Z dworcem Termini połączone jest ekspresowym pociągiem, kursującym od 7:00 - 23:30. Podróż trwa około 30 minut i kosztuje 14 euro w jedną stronę. Inną opcją jest skorzystanie z autobusów, które oferują tańszy (6 euro, lub 11 euro za podróż w obie strony), ale nieco dłuższy (około godziny) przejazd.

Kupując bilety online można liczyć nawet na 50% zniżki.

1. Ciampino - drugie, najważniejsze lotnisko w mieście, obsługujące około 6 milionów pasażerów rocznie. Większość lotów z polskich miast oferuje połączenia właśnie z tym lotniskiem.

Przejazd z lotniska do miasta możliwy jest do zarezerowania jeszcze przed przylotem do Rzymu. Bilety na tzw. Shuttle Busy można kupić zarówno online, jak i na miejscu. Autobusy odjeżdżają regularnie, od 8:00 z lotniska, a już od 4:30 z dworca Termini na lotnisko.

Przejazd zależy od natężenia ruchu i waha się od 40 minut w godzinach porannych do 1,5 godziny w ciągu dnia.

ZWIEDZANIE

Najlepszym sposobem na ominięcie ogromnych tłumów, jakie spotkamy w większości zakamarków tego miasta, jest wczesna pobudka i zwiedzanie od samego rana. Oczywiście - nie da się być o świcie we wszystkich punktach (chyba że macie tu do spędzenia kilka tygodni). Wybierzcie jednak te, na których najbardziej Wam zależy i pojawcie się tam tak wcześnie, jak to możliwe (zweryfikujcie wcześniej aktualne godziny otwarcia danego miejsca).

Nam np. zależało na sprawnym wejściu do Bazyliki św. Piotra, do której kolejki od godziny 8:30-9:00 zaczynają puchnąć, a do południa, robią się przerażające i zwiastują 2-2.5 godziny czekania na wejście (przed przekroczeniem progu bazyliki należy przejść przez punkt kontroli osobistej, co znacznie spowalnia ruch). Bazylika otwarta jest jednak już o 7:00 i wówczas weszliśmy do niej po kilku minutach.

Podobnie mocno zależało nam na obejrzeniu Kaplicy Sykstyńskiej, w której od momentu otwarcia jest człowiek na człowieku (byliśmy tu w 2015 roku w ciągu dnia). Tym razem skorzystaliśmy jednak z ciekawego fortelu, który pozwolił nam na wejście na teren Muzeów, jeszcze przed oficjalnym otwarciem. Jeżeli interesuje Was taka opcja - koniecznie zajrzyjcie do postu poświęconego Watykanowi.

Przykładowe poranne godziny otwarcia popularnych miejsc:

• Bazylika św. Piotra od 7:00

• Kopuła Bazyliki św. Piotra z panoramicznym widokiem od 8:00

• Koloseum od 8:30

• Forum Romanum i Wzgórza Palatyn od 8:30

• Panteon od 8:30 w dni powszednie, od 9:00 w niedziele i święta

Z racji tego, że Rzym to miasto zabytkowe, może się zdarzyć, że miejsca, które chcecie odwiedzić, są akurat poddane renowacji czy remontom. W 2015 roku trafiliśmy na remont Fontanny di Trevi oraz częściowo zamknięte dla odwiedzających Coloseum. Warto wcześniej poszukać w internecie informacji, czy Wasze wymarzone miejsca nie będą akurat zamknięte dla odwiedzających.

BEZPIECZEŃSTWO

Rzym, jak każda metropolia boryka się z charakterystycznymi problemami w zakresie bezpieczeństwa. Dodając do tego miliony turystów, jakie corocznie przewijają się przez miasto - otrzymujemy mieszankę wybuchową.

Największym problemem są kradzieże kieszonkowe, zwłaszcza w lokalizacjach o wzmożonym ruchu turystycznym. Problemem Rzymu są również oszuści, próbujący wykorzystać turystów. Nie reagujcie na zaczepki osób, próbujących “podarować” Wam kwiaty czy jakiekolwiek inne przedmioty, namawiające do podpisu petycji lub grupki usiłujące odwrócić Waszą uwagę.

Uwaga na kieszonkowców i wypłaty z bankomatu zwłaszcza w okolicach dworca Termini, szczególnie wieczorem i w nocy.